Wieżowiec Prudential, Warszawa

Prudential – warszawski wieżowiec, wybudowany w latach 1931–1933 w stylu art déco, jako siedziba angielskiego Towarzystwa Ubezpieczeń „Prudential”.

Budynek stał się symbolem nowoczesnej Warszawy lat 30. Według pierwotnych planów budynek miał mieć 11 pięter, jednak architekci, biorąc pod uwagę znaczne zróżnicowanie wysokości już stojących przy placu Napoleona budynków (2-6 pięter), uznali, że to będzie wysokość niewystarczająca do osiągnięcia odpowiedniego wrażenia dominanty. Miał wysokość 16 pięter (66 m), co czyniło go w ówczesnym czasie najwyższym budynkiem w Polsce i drugim w Europie. W dolnej części budynku znajdowała się przestrzeń biurowa, w wieży mieściły się luksusowe apartamenty. Pomiędzy nimi, na szóstym piętrze mieściły się mieszkania służbowe i pomieszczenia gospodarcze. W części biurowej mieściły się nie tylko pomieszczenia towarzystwa Prudential, ale również elektrowni i innych firm. Najbardziej luksusowe mieszkania miały po 240 m² powierzchni, zajmowanej przez 6 pokojów, 3 łazienki, kuchnię i służbówkę. Nawet mniej luksusowe apartamenty miały oprócz wejścia głównego wejście dla służby i windy. Znajduje się on przy placu Powstańców Warszawy (dawniej plac Napoleona, plac Warecki). Budynek zaprojektował Marcin Weinfeld, zaś stalową konstrukcję spawaną ustawioną na żelbetowych fundamentach biurowca zaprojektowali Stefan Bryła i Wenczesław Poniż. Drzwi wejściowe skonstruowano z patynowanej miedzi, pozostałe drzwi i framugi okien wykonano z jesionu. Nad bocznymi wejściami znajdowały się rzeźby Ryszarda Moszkowskiego. Do budowy użyto 2 mln cegieł pustakowych, 2 tys. t cementu, 1500 t stali.

W 1936 na dachu zbudowano kilkunastometrowy maszt eksperymentalnej stacji telewizyjnej. Profesor Politechniki Warszawskiej Janusz Groszkowski (późniejszy prezes PAN) zbudował tu i uruchomił pierwszy w Europie nadajnik telewizyjny, zanim to zrobili Niemcy na igrzyska olimpijskie w Berlinie. Dwa lata później otwarto tam również studio telewizyjne, które od 1940 r. miało nadawać stały program. Prudential został mocno uszkodzony w czasie II wojny światowej, m.in. w czasie powstania warszawskiego został ostrzelany przez ok. 1000 pocisków. Trafiony został także pociskiem o masie 2 ton kalibru 600 mm z samobieżnego moździerza typu Karl (o nazwie Ziu), co poważnie odchyliło go od pionu. Jednak jego stalowa konstrukcja przetrwała, przez kilka lat będąc żywym symbolem zniszczeń. Sylwetkę jego ruiny wykorzystano w antywojennych plakatach.

Budynek został odbudowany w latach 1950-53 w socrealistycznym kostiumie (m.in. z kariatydami). Autorem nowego projektu był również Marcin Weinfeld. Budynek otrzymał nową funkcję. W 1954 otwarto w nim Hotel Warszawa. Posiadał 375 miejsc noclegowych (pokoje jednoosobowe, dwuosobowe, 1 apartament), 200 miejsc w restauracji, 100 w kawiarni, 20 w lokalu nocnym.

Od 2010 prowadzony jest remont generalny budynku. Hotel (najprawdopodobniej czterogwiazdkowy) w części wieżowej zawierać będzie apartamenty.

Rewaloryzacja ma polegać na przywróceniu form oryginalnych. Socrealistyczne elementy mają w większości zniknąć, przywrócony ma być wygląd elewacji sprzed II wojny światowej. Wnętrza zostaną wykończone w stylu lat 30. XX wieku (art déco). Zamknięty konkurs SARP na projekt renowacji budynku wygrało biuro architektoniczne „Bulanda, Mucha Architekci”.

Przewlekłość remontu wzbudziła kontrowersje, podobnie jak plan przywrócenia charakteru sprzed wojny i uznania za wartą ochrony jedynie konstrukcji stalowej

Opracowano:

Wikipedia